W dzisiejszym świecie pracy precyzyjne zrozumienie zasad dotyczących okresu zatrudnienia jest kluczowe dla każdego pracownika. Długość okresu wypowiedzenia, która bezpośrednio wpływa na naszą sytuację zawodową i finansową, zależy od skumulowanego stażu pracy u danego pracodawcy. Ten artykuł dostarczy Ci praktycznej i wiarygodnej wiedzy, jak prawidłowo obliczyć ten staż, uwzględniając wszystkie możliwe scenariusze i odwołując się do obowiązujących przepisów prawa.
Staż pracy do wypowiedzenia jak prawidłowo sumować wszystkie okresy zatrudnienia u jednego pracodawcy?
- Długość okresu wypowiedzenia umowy o pracę (2 tygodnie, 1 miesiąc, 3 miesiące) zależy od sumarycznego stażu pracy u danego pracodawcy.
- Do stażu pracy wlicza się wszystkie okresy zatrudnienia u tego samego pracodawcy, niezależnie od rodzaju umowy (okres próbny, czas określony, nieokreślony) i długości przerw między nimi.
- W przypadku przejścia zakładu pracy na nowego pracodawcę (art. 23¹ Kodeksu pracy), staż pracy u poprzedniego pracodawcy wlicza się do stażu u nowego, zachowując ciągłość.
- Sam okres wypowiedzenia wlicza się do stażu pracy, co może wpłynąć na ostateczną długość obowiązującego okresu wypowiedzenia.
- Okresy zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych (np. zlecenie) nie są wliczane do stażu pracy decydującego o długości wypowiedzenia.
Precyzyjne ustalenie okresu zatrudnienia jest absolutnie fundamentalne, zarówno z perspektywy pracownika, jak i pracodawcy. Błędne obliczenie stażu pracy może prowadzić do zastosowania nieprawidłowego okresu wypowiedzenia. Dla pracownika oznacza to potencjalne ryzyko nieotrzymania należnego wynagrodzenia za okres wypowiedzenia lub, w drugą stronę, konieczność pozostania w zatrudnieniu dłużej niż wynikałoby to z przepisów. Dla pracodawcy konsekwencją może być konieczność wypłaty odszkodowania za nieprawidłowe rozwiązanie stosunku pracy lub ryzyko sporu prawnego. Dlatego tak ważne jest, aby każdy pracownik znał zasady rządzące tym procesem.
Podstawa prawna: co mówi art. 36 Kodeksu pracy?
Kluczowe znaczenie dla ustalenia długości okresu wypowiedzenia ma art. 36 § 1 Kodeksu pracy. Przepis ten jasno stanowi, że długość okresu wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony i określony jest uzależniona od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy. To właśnie ten staż pracy stanowi podstawę do określenia, ile tygodni lub miesięcy pracownik musi przepracować od momentu złożenia wypowiedzenia do faktycznego ustania stosunku pracy.
Trzy progi stażu pracy, które decydują o długości wypowiedzenia
Kodeks pracy przewiduje trzy progi stażu pracy u danego pracodawcy, które bezpośrednio wpływają na długość okresu wypowiedzenia:
- 2 tygodnie przysługują pracownikowi, który był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy.
- 1 miesiąc obowiązuje pracownika, który był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy, ale krócej niż 3 lata.
- 3 miesiące stosuje się w przypadku pracownika, który był zatrudniony co najmniej 3 lata.
Jak widzicie, przekroczenie każdego z tych progów znacząco wydłuża okres, w którym pracownik pozostaje związany umową o pracę po złożeniu wypowiedzenia.
Co wlicza się do stażu pracy u jednego pracodawcy?
Zanim przejdziemy do szczegółów, muszę podkreślić fundamentalną zasadę, która jest podstawą prawidłowego obliczenia stażu pracy do celów wypowiedzenia: sumujemy wszystkie okresy zatrudnienia u tego samego pracodawcy. Nie ma tu miejsca na niedomówienia liczy się każda chwila, którą spędziliście w ramach stosunku pracy u jednego podmiotu.
Fundamentalna zasada: sumujemy wszystkie umowy
Najważniejszą informacją jest to, że do stażu pracy, od którego zależy długość okresu wypowiedzenia, wlicza się pracownikowi wszystkie zakończone okresy zatrudnienia u tego samego pracodawcy. Dotyczy to bezwzględnie wszystkich kolejno zawieranych umów o pracę, niezależnie od ich rodzaju czy była to umowa na okres próbny, umowa na czas określony, czy umowa na czas nieokreślony. Co więcej, nawet jeśli między tymi umowami występowały przerwy, nie mają one wpływu na sumowanie stażu. Wasza historia zatrudnienia u danego pracodawcy jest traktowana jako całość.
Czy rodzaj umowy ma znaczenie (okres próbny, czas określony)?
Absolutnie nie. Rodzaj umowy o pracę, którą zawarliście z pracodawcą, nie ma znaczenia dla sumowania stażu pracy w kontekście okresu wypowiedzenia. Okres pracy na podstawie umowy na okres próbny, umowy na czas określony czy umowy na czas nieokreślony wszystkie te okresy są sumowane. Liczy się sam fakt pozostawania w stosunku pracy u danego pracodawcy.
Czy zmiana etatu (np. z 1/2 na pełny) wpływa na liczenie stażu?
Nie, zmiana wymiaru etatu w trakcie zatrudnienia u tego samego pracodawcy nie wpływa na sposób liczenia stażu pracy do celów ustalenia okresu wypowiedzenia. Czy pracowaliście na pół etatu, czy na pełny etat, liczy się sam fakt pozostawania w zatrudnieniu. Te okresy po prostu się sumują, niezależnie od tego, czy pracowaliście w pełnym czy niepełnym wymiarze godzin.
Okres wypowiedzenia a staż pracy czy sam się wlicza? (praktyczny przykład)
To bardzo ważna kwestia, która często budzi wątpliwości. Otóż, sam okres wypowiedzenia wlicza się do stażu pracy. Może to mieć kluczowe znaczenie dla ustalenia jego ostatecznej długości. Wyobraźmy sobie sytuację: pracownikowi do osiągnięcia 3 lat stażu pracy brakuje zaledwie kilku dni w momencie, gdy składa wypowiedzenie. Jednakże, jeśli z upływem obowiązującego go 1-miesięcznego okresu wypowiedzenia przekroczy ten próg 3 lat, to zgodnie z prawem obowiązuje go już 3-miesięczny okres wypowiedzenia. Pracodawca musi zastosować ten dłuższy okres, ponieważ w dniu rozwiązania umowy o pracę pracownik będzie już legitymował się wymaganym stażem.
Przerwa w zatrudnieniu czy zeruje Twój staż pracy?
Często spotykam się z przekonaniem, że przerwa między kolejnymi umowami o pracę u tego samego pracodawcy powoduje "wyzerowanie" dotychczasowego stażu pracy. Chciałbym raz na zawsze obalić ten mit.
Mit, który musisz obalić: przerwy między umowami nie kasują historii
Potwierdzam z całą stanowczością: długość przerwy między kolejnymi umowami o pracę zawieranymi u tego samego pracodawcy nie ma absolutnie żadnego znaczenia dla sumowania okresów zatrudnienia na potrzeby ustalenia okresu wypowiedzenia. Jeśli pracowaliście u kogoś rok, potem mieliście przerwę, a następnie wróciliście na kolejne pół roku, te okresy sumują się.
Przykład: Praca przez rok, dwa lata przerwy i powrót jak to policzyć?
Rozważmy konkretny przypadek. Pracownik był zatrudniony u pracodawcy przez 1 rok. Następnie nastąpiła 2-letnia przerwa w zatrudnieniu. Po tym czasie pracownik wrócił do pracy u tego samego pracodawcy i pracował przez kolejne 1.5 roku. Jak policzyć jego staż pracy do celów wypowiedzenia? Sumujemy wszystkie okresy zatrudnienia: 1 rok (pierwsza umowa) + 1.5 roku (druga umowa) = 2.5 roku stażu pracy. Dwuletnia przerwa nie miała wpływu na ten rachunek.
Ciągłość zatrudnienia a liczenie stażu kiedy ma to realne znaczenie?
Warto zaznaczyć, że pojęcie "ciągłości zatrudnienia" jest istotne w innych kontekstach prawnych, na przykład przy nabywaniu prawa do urlopu wypoczynkowego, obliczaniu odpraw czy okresów ochronnych. Jednakże, w kontekście ustalania długości okresu wypowiedzenia u tego samego pracodawcy, sama ciągłość zatrudnienia nie jest kluczowa. Liczy się suma wszystkich okresów zatrudnienia, nawet jeśli były one rozdzielone przerwami.
Kolejnym ważnym aspektem, który może wpłynąć na obliczenie okresu zatrudnienia, jest sytuacja, gdy dochodzi do zmiany pracodawcy w wyniku przejścia zakładu pracy lub jego części na nowego podmiotu. W takich okolicznościach prawo przewiduje specjalne zasady.
Przejście zakładu pracy (art. 23¹ KP) jak wpływa na Twój okres wypowiedzenia?
Zgodnie z art. 23¹ Kodeksu pracy, w przypadku przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę, nowy pracodawca z mocy prawa staje się stroną w dotychczasowych stosunkach pracy. Oznacza to, że okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy jest wliczany do stażu pracy u nowego pracodawcy. Ciągłość zatrudnienia dla celów okresu wypowiedzenia jest w tym przypadku zachowana. Pracownik nie traci swojego dotychczasowego stażu.
Gdzie sprawdzić, czy doszło do formalnego przejęcia pracodawcy?
Aby dowiedzieć się, czy doszło do formalnego przejęcia zakładu pracy, pracownik może:
- Zasięgnąć informacji bezpośrednio u pracodawcy powinien on poinformować o takiej sytuacji.
- Zapoznać się z dokumentacją dotyczącą przejścia zakładu pracy, jeśli taka została udostępniona.
- W przypadku spółek, sprawdzić informacje w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS), gdzie odnotowywane są zmiany dotyczące podmiotów prawnych.
Różnica między przejęciem firmy a ponownym zatrudnieniem w spółce z tej samej grupy kapitałowej
Kluczowe jest rozróżnienie między formalnym przejęciem zakładu pracy na podstawie art. 23¹ KP a sytuacją, gdy pracownik jest zatrudniany w innej spółce należącej do tej samej grupy kapitałowej, ale nie doszło do faktycznego przejścia części zakładu pracy. W tym drugim przypadku, staż pracy u poprzedniej spółki z grupy nie sumuje się automatycznie do stażu u nowej spółki, chyba że umowa o pracę lub inne dokumenty stanowią inaczej, lub faktycznie doszło do przejęcia konkretnych struktur organizacyjnych.
Najczęstsze błędy i pułapki przy obliczaniu stażu do wypowiedzenia
Niestety, proces obliczania stażu pracy do celów wypowiedzenia jest podatny na błędy. Chciałbym zwrócić Twoją uwagę na te najczęściej popełniane, abyś mógł ich uniknąć.
Błąd nr 1: Liczenie stażu tylko od ostatniej umowy
Jednym z najbardziej fundamentalnych błędów jest nieuwzględnianie wszystkich poprzednich umów o pracę zawartych z tym samym pracodawcą. Wielu pracowników błędnie zakłada, że liczy się tylko ostatnia, aktualna umowa. Pamiętajmy sumujemy wszystkie okresy zatrudnienia.
Błąd nr 2: Mylenie stażu pracy do wypowiedzenia z ogólnym stażem pracy (np. do emerytury)
To bardzo ważna różnica. Staż pracy do celów ustalenia okresu wypowiedzenia jest liczony tylko u danego pracodawcy. Natomiast ogólny staż pracy, który ma znaczenie np. przy ustalaniu prawa do emerytury, nagród jubileuszowych czy dodatków stażowych, obejmuje okresy zatrudnienia u wszystkich pracodawców. Te dwie kategorie stażu pracy są odrębne i nie należy ich mylić.
Błąd nr 3: Niewliczanie samego okresu wypowiedzenia do stażu końcowego
Jak już wspominałem, kolejnym powszechnym błędem jest pomijanie okresu wypowiedzenia przy ustalaniu, czy pracownik przekroczył próg 3 lat stażu pracy. Pamiętaj, że jeśli w dniu ustania stosunku pracy (po upływie okresu wypowiedzenia) pracownik będzie legitymował się wymaganym stażem, obowiązuje go dłuższy okres wypowiedzenia.
Teoria jest ważna, ale nic tak nie pomaga w zrozumieniu zasad, jak konkretne przykłady. Przyjrzyjmy się kilku typowym scenariuszom.
Scenariusz 1: Kilka umów na czas określony jedna po drugiej
Pracownik był zatrudniony na umowę na czas określony od 01.01.2020 do 31.12.2020 (1 rok). Następnie zawarł kolejną umowę na czas określony od 01.01.2021 do 31.12.2021 (kolejny 1 rok). Po niej nastąpiła umowa na czas nieokreślony od 01.01.2022 do dnia dzisiejszego. W momencie składania wypowiedzenia pracownik ma łącznie 3 lata stażu pracy (1 rok + 1 rok + czas trwania obecnej umowy). Obowiązuje go zatem 3-miesięczny okres wypowiedzenia.
Scenariusz 2: Dwie umowy o pracę rozdzielone długą przerwą
Pracownik był zatrudniony u pracodawcy od 15.03.2018 do 14.03.2019 (1 rok). Następnie miał przerwę w zatrudnieniu przez 2 lata. Po przerwie, od 15.03.2021, ponownie podjął pracę u tego samego pracodawcy i pracuje do dziś. W momencie składania wypowiedzenia jego staż pracy wynosi 1 rok (pierwsza umowa) + czas pracy od 15.03.2021. Długa przerwa nie ma znaczenia dla sumowania stażu. Jeśli od 15.03.2021 minęło np. 1.5 roku, to jego łączny staż pracy wynosi 2.5 roku, co oznacza 1-miesięczny okres wypowiedzenia.
Scenariusz 3: Osiągnięcie progu 3 lat w trakcie trwania okresu wypowiedzenia
Pracownik jest zatrudniony od 01.09.2021. W dniu 31.05.2024 składa wypowiedzenie umowy o pracę. Jego staż pracy w tym momencie wynosi 2 lata i 9 miesięcy. Zgodnie z przepisami, okres wypowiedzenia wynosi 1 miesiąc. Jednakże, jeśli umowa o pracę rozwiąże się z upływem okresu wypowiedzenia, czyli 30.06.2024, to pracownik będzie legitymował się stażem pracy wynoszącym 2 lata i 10 miesięcy. W tym przypadku, jeśli pracownik osiągnąłby próg 3 lat stażu pracy w trakcie trwania okresu wypowiedzenia (np. gdyby umowa rozwiązywała się np. 1 września 2024), to obowiązuje go już 3-miesięczny okres wypowiedzenia.
Jak w 3 krokach ustalić swój prawidłowy okres wypowiedzenia?
Aby samodzielnie i prawidłowo ustalić swój okres wypowiedzenia, wykonaj poniższe kroki:
- Zsumuj wszystkie okresy zatrudnienia u obecnego pracodawcy. Zbierz informacje o wszystkich umowach o pracę, które kiedykolwiek zawarłeś z tym pracodawcą. Zwróć uwagę na daty rozpoczęcia i zakończenia każdej z nich. Nie zapomnij o umowach na okres próbny.
- Sprawdź, czy doszło do przejścia zakładu pracy. Jeśli Twój obecny pracodawca przejął firmę, w której wcześniej pracowałeś, upewnij się, że Twój staż pracy u poprzedniego pracodawcy został wliczony do stażu u nowego. W razie wątpliwości skonsultuj się z działem kadr.
- Określ długość wypowiedzenia na podstawie sumarycznego stażu. Mając obliczony łączny staż pracy u obecnego pracodawcy (uwzględniając ewentualne przejście firmy), ustal obowiązujący Cię okres wypowiedzenia zgodnie z progami: poniżej 6 miesięcy (2 tygodnie), co najmniej 6 miesięcy (1 miesiąc), co najmniej 3 lata (3 miesiące). Pamiętaj, że sam okres wypowiedzenia również wlicza się do tego stażu!
Przeczytaj również: Umowa Zlecenie: Koszt Pracodawcy (Brutto + Składki ZUS) - Kalkulator
Twoje prawa i pewność: podsumowanie kluczowych wniosków
Mam nadzieję, że ten artykuł rozwiał wszelkie Twoje wątpliwości dotyczące obliczania okresu zatrudnienia do celów wypowiedzenia. Teraz już wiesz, że kluczem jest sumowanie wszystkich okresów pracy u jednego pracodawcy, niezależnie od rodzaju umów czy przerw między nimi, a także uwzględnianie specyficznych sytuacji, jak przejście zakładu pracy. Posiadając tę wiedzę, możesz pewnie określić swój prawidłowy okres wypowiedzenia.
- Sumuj bez wyjątku: Wszystkie okresy zatrudnienia u tego samego pracodawcy, niezależnie od rodzaju umowy (próbna, czas określony, nieokreślony) i długości przerw, wliczają się do stażu pracy.
- Sukcesja to ciągłość: W przypadku przejścia zakładu pracy na nowego pracodawcę, Twój staż pracy u poprzedniego pracodawcy jest wliczany do stażu u nowego.
- Okres wypowiedzenia też się liczy: Sam okres wypowiedzenia jest wliczany do stażu pracy, co może wpłynąć na zastosowanie dłuższego okresu wypowiedzenia, jeśli przekroczysz próg 3 lat w jego trakcie.
Z mojego doświadczenia wynika, że najwięcej problemów sprawia pracownikom zrozumienie, że przerwy między umowami u tego samego pracodawcy nie "kasują" historii zatrudnienia. Pamiętaj, że prawo pracy jest tu dla Ciebie warto znać swoje prawa i umieć je zastosować. Właściwe obliczenie stażu pracy to nie tylko kwestia formalna, ale przede wszystkim gwarancja Twojego bezpieczeństwa i pewności w relacji z pracodawcą.
A jakie są Twoje doświadczenia z obliczaniem okresu wypowiedzenia? Czy zdarzyło Ci się napotkać na trudności w tym procesie? Podziel się swoją opinią w komentarzach!
